[Conto] Para quen cantou o cucorrei?
Unha fermosa mañá de primavera, dous rapaces, atravesando un piñeiral, ouviron o ledo canto de cucorrei, e puxéronse a berrar:
—Cucorrei, cantos anos vivirei?
E o cucorrei, que é un paxaro moi cumprido, respondíalles:
—Cucu...cucu...cucu...
E falou un deles, afeito a dar creto a certas supersticións:
—Este paxaro é de moi bo agoiro para min. E inda que ti mo non creas, para min cantou.
E salta o outro, que era aínda mais parvo que o primeiro:
E por que o cucorrei te ha querer a ti máis cá min? E por que, se cantou, cantou para ti?
Foi para min para quen o cucorrei cantou. Dígocho eu que abofellas o sei ben.
—Mentes! O paxaro cantou para min!
—Quen mentes es ti! O cucorrei polo meu ben, non polo teu, cantou.
E como os dous se crían coa razón, e un negáballa ao outro, impuxérona a zucos e labazadas, a así que cansaron de se mallar, e cada quen colleu polo seu camiño, un levaba un ollo feito unha mazá con traxe de loito, e o outro unha man escordada e uns fociños tan grosos, lañados e vermellos que mesmo parecían un xamón encetado.
Pouco despois os dous boxeadores, volveron a atoparse xuntos na cas do médico da vila de preto, a onde tiveron que ir a pór remedio ás súas feridas. Feitas as curas e postas bismas e vendaxes, un deles preguntoullo o médico:
—Canto lle debo?
—Ti, un peso.
—E eu?-averiguou o outro.
—Ti, outro peso. Dous pesos entre os dous, a partes iguales -xustiprezou o galeno.
Un dos contendentes ergueuse en queixas:
—Éche boa! E todo por este cacharolas, que se empeñou en que o cucorrei cantara para el e non para min, como é a verdade.
—A verdade é que foi para min para quen cantou. E senón que nolo diga aquí o señor médico, que destas e doutras cousas, sabe moito máis ca nós.
O médico colleu os dous pesos, que eran de prata, e facéndoos tinguiliar encol do mármore dunha mesa...
—Ai, meu deus, que burricáns nacestes!-dicía cheo de risoñas estrañezas- Estádelo vendo, estádelo ouvindo, e non queredes decatarvos. Para quen cantou! E para quén había de cantar? O cucorrei cantou para min.
[Remitido por Miguel Anxo Mouriño, de Gondomar (Pontevedra), en xuño de 2015. Texto de Victoriano Taibo (1885-1966), contido nun opúsculo manuscrito que el titulou “Contos Pequenos” dedicados a Hixinio, fillo de Antón Beiras e Antía Cal, e escrito na década dos cincuenta do século XX].